مدلسازی ناترازی انرژی در ایران

پژوهش «مدلسازی ناترازی انرژی ایران» که در مرکز سیستم‌های اقتصادیاجتماعی دانشگاه صنعتی شریف انجام شده، چارچوب دینامیکی جامعی برای تحلیل ریشه‌های ناترازی انرژی در کشور است. مدل در سه سطح توسعه یافته است:  

  1. مدل اول با تمرکز بر تعادل عرضه و تقاضا در بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری نشان داد ناترازی انرژی نه صرفاً ناشی از تحریم‌ها، بلکه حاصل ساختار ناکارآمد قیمت‌گذاری و سرمایه‌گذاری است.  این مدل اکنون در بخش تعاملی وب سایت این مرکز به نشانی www.SESD.ir در دسترس عموم قرار دارد.
  2. مدل دوم روابط کلان ملی موثر در مساله ناترازی انرژی را شبیه‌سازی کرد و اثر سیاست‌های مختلف را برآن سنجید. نتایج بیانگر آن است که افزایش تدریجی قیمت انرژی تا ۱۵٪ سالانه ناترازی را به نصف کاهش می‌دهد و ارتقای بهره‌وری ۲۰٪ می‌تواند آن را تا ۱۲٪ برساند. ترکیب اصلاح قیمت، بهره‌وری و سرمایه‌گذاری مسیر پایداری ایجاد می‌کند.  
  3. مدل سوم پویایی قاچاق سوخت را بررسی کرده و نشان داد اختلاف قیمت‌های داخلی و جهانی عامل تشدید آن است.  

مقالات پژوهشی مستخرج از هر سه مدل، در بخش منابع وب سایت قرار داده شده است.

نتایج تأکید دارد که رفع ناترازی تنها با رویکردی چندبعدی ممکن است: اصلاح پلکانی قیمت، حمایت رفاهی هوشمند، ارتقای بهره‌وری و نوسازی سرمایه‌ها. خروجی پژوهش ابزاری برای سیاست‌گذاری، تحلیل سناریو و تصمیم‌سازی استراتژیک در حوزه انرژی است و فرصتی کم‌نظیر برای حامیان مالی فراهم می‌کند تا در توسعه مدل ملی انرژی و آینده‌پژوهی پایداری ایران نقش محوری ایفا کنند.